Anjiyografi

Nedir?

• Anjiyografi vücuttaki atar ve toplar damarların görüntülenmesine dayanan, güvenilir ve doğruluk oranı yüksek bir incelemedir.
• Yöntem için iyonize radyasyon özelliğine sahip x ışınları (Röntgen ışınları) kullanılır.  
• Bu konuda özel eğitim almış en az bir hekim ve ekibi tarafından gerçekleştirilen işlem sırasında hastanın damarlarını X ışını ile görünür hale getiren özel boyalı (kontrast) maddeler verilir.
• Bu damarlarınıza ulaşmak için incelenecek hedef damar yapısına göre kol, bacak ya da boyun damarlarından (atar ve/veya toplardamarlardan) bölgesel anestezi (bazen de genel anestezi, narkoz) yapıldıktan sonra bir iğne ve tel yardımıyla damar kılıfı yerleştirilir.   Damar kılıfının içinden uygun ve özel bir tel ve ince bir boru (kateter) yardımıyla hedef damara ulaşılır. Kateterden bu damara kontrast madde enjekte edilip, ardışık filmler çekilir ve ayrıntılı değerlendirmeleri gerçekleştirilir.
• Gerektiği takdirde, aynı seans içinde damar darlık ve tıkanıklıklarını açabilecek özel tedavi edici işlemler de gerçekleştirilebilir.  

Neden yapılır?

• Anjiyografi incelemesi vücut damarlarınızı etkileyen çok çeşitli anormallik ve hastalıkların tanısını koymak, hastalıktan hangi damarların etkilendiğini görmek ve damarlarda oluşan bozukluğun derecesini saptamak için yapılır.
• Bu anormallik ve hastalıklar arasında, travma, damar sertliği ya da damar iltihapları gibi durumlara bağlı gelişmiş damar daralmaları, tıkanmaları, pıhtı oluşumu, baloncuk gelişimleri gibi durumlar sayılabilir.
• Felç (inme) geçiren hastalarda beynin kan beslenmesini bozan her türlü damarsal anormallik araştırılır.

Riskleri nelerdir?

• Anjiyografi işlemi %98’ den fazla hastada risksiz olarak gerçekleşir. Girişimsel bir işlem olduğundan azami dikkat ve özene rağmen doğası gereği bazı yan etkiler nadiren görülebilir:
  • Girişim yerinde gerilim hissi, hafif ağrı (narkozun kesilmesinden sonra) ve küçük morluklar; kanama, giriş yerinde damar zedelenmesine bağlı tıkanıklıklar olabilir. Yine bu damarlarda baloncuk (anevrizma) gelişimi, atar ve toplardamarlar arasında istenmeyen bağlantılar (fistül), oldukça nadiren damarlara mikrop girmesine kadar götürebilen enfeksiyonlar görülebilir.
  • Kateterle ulaşılan damarlarda nadiren damar tıkanıklığı (tromboz/emboli) ve kan pıhtısı oluşabilir.
  • Anjiyografide damarlarınıza özel bir boya (kontrast madde) ve cilt altına lokal anestazi ilaçları verilmektedir. Bu ilaçlara karşı nadiren mide bulantısı, kaşıntı, ürtiker, tansiyon düşmesi, bayılma, kalp ritmi bozuklukları olabilir. Bazı alerjik reaksiyonlar (örneğin gırtlakta mukoza derisinin şişmesi, astım nöbetleri, kan dolaşım bozuklukları veya şok gibi), böbrek yetmezliği gelişebilir. Daha önce bu tip bir ilaçla (radyolojik kontrast madde, lokal anestezik madde) alerji deneyimi yaşamış iseniz, MUTLAKA TETKİKE GELMEDEN ÖNCEKİ GÜNLERDE incelemenin yapılacağı birimimize ya da sizden tetkik isteyen hekime başvurarak BİLGİ VERİNİZ.
  • Başka herhangi bir ilaca karşı alerjiniz ya da bilinen kronik böbrek hastalığınız, kanda üre/ kreatinin yüksekliğiniz varsa, damar içine kontrast madde verilmeden önce Doktorunuzu uyarınız. Oluşabilecek yan etkiler çoğunlukla hafif kaşıntı ya da kızarıklık gibi hafif tipte olsa da, seyrek olarak daha ciddi ve yaşamsal önemde olabilir.
• Bu komplikasyonlardan önemli bir kısmı zararsız olup tedavi gerektirmezler. Ancak bazı durumlarda acil tıbbi müdahale veya operasyon gerekli olabilir. Bu etkilerin çoğu zamanla geçici olmakla birlikte, nadiren kalıcı zararlar oluşabilmekte ve bunun sonucunda çok nadiren ölüm dahi görülebilmektedir. Ancak biliniz ki, tetkikiniz tam donanımlı bir hastanede, deneyimli hekimler tarafından gerçekleştirilmektedir. Gerektiğinde bu tip durumları tedavi etmek amacıyla elimizde gerekli ilaçlar ve hastanemizde bu durumlara acil müdahale edebilecek uzman ekipler bulunmaktadır.
• Anjiyografi sırasında vücudunuza kısa süreli X (RÖNTGEN) IŞINI verilir. Bilindiği gibi X ışınları iyonize edici ve bilinçsiz kullanılması halinde insana zarar verebilecek bir radyasyon türüdür. Anjiyografi ile çok daha fazla ayrıntılı bir inceleme yapıldığı için aldığınız radyasyon dozu nisbeten daha fazladır. Ancak cihaz ve çekim tekniklerindeki yeni gelişmelerle hastaya verilen radyasyon miktarı her geçen gün azalmaktadır. Anjiyografi incelemelerinin radyasyon açısından zararlı oldukları ortaya konulmamış olsa da, sık aralarla olması halinde radyasyonun kanser riskini arttırma potansiyeli az da olsa vardır.
• Öte yandan anjiyografi ile elde edilen çok ayrıntılı bilgiler, araştırılan hasta, sağlık sorunu ve hastalığa göre tüm bu risklerin göze alınmasına değebilmektedir. Sizin için anjiyografi incelemesinin gereği, olası riskleri ve alternatifleri konusunda Doktorunuzla konuşabilirsiniz.
• ANNE KARNINDAKİ BEBEKLER için radyasyonun gelişim üzerindeki olumsuz etki olasılıkları nedeni ile, hamilelerde ya da hamilelik olasılığı taşıyanlarda önerilmemekte, alternatif görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır. Hamileyseniz ya da hamilelik olasılığı varsa, tetkik öncesi yetkililere bildiriniz.

Nasıl hazırlanacaksınız?

• Kanama risk ve miktarını azaltmak için aspirin, kumadin, heparin gibi kanı sulandıran, pıhtılaşmayı önleyen ilaç kullanıyorsanız, doktorunuz ve işlemi yapacak ekipin önerileri doğrultusunda bunlar işlem öncesi kesilmiş olmalıdır.
• Anjiyografi öncesi gün bol su içiniz.
• Sıklıkla kasıktan yapılacak girişim nedeni ile işlem öncesi gün kasık tıraşı uygun olur.
• İnceleme günü anjiyografiye aç ve sıvı almadan gelmeniz gerekmektedir.
• Daimi kullandığınız ilaçlarınızla ilgili olarak Doktorunuza veya anjiyografiyi birimine danışınız.
• Anjiyografi öncesi tüm giysi ve çamaşırlarınızı çıkartmanız, sonra da özel bir hastane önlüğü giymeniz istenecektir. Kemer, mücevheratlar, takma diş protezleri ve gözlük gibi metal içerebilen aksesuarlarınız, elde edilecek vücut görüntülerini bozabileceği için çıkarttırılacaktır.
• İnceleme sırasında, hasta hareketlerinin elde edilecek vücut görüntülerini bozabilmesi nedeni ile, bazı hastalara veya ÇOCUĞUNUZA YAPILACAK anjiyografi incelemeleri öncesi, hareketsiz ve sakin durabilmesi için sakinleştirici bir ilaç verilmesi gerekebilir. Çocuğunuzun hazırlığı konusunda kendi Doktorunuza ya da anjiyografi ekibine danışabilirsiniz.
• Anjiyografi tetkikleri genellikle ortalama 15- 30 dakika sürer. Hazırlıklar ve işlem sonrası giriş yerinin baskıda tutulması işlemleri ile toplam süre 1 saati bulabilir. İşlemden sonra da birkaç saat sizi anjiyografi hasta izlem birimimizde yatar halde gözetim altında tutacağımızı unutmayınız. Dolayısı ile anjiyografi yapılacak hastanın en az yarım gün hastanede kalacağını bilmesi ve günlük programını buna göre yapması doğru olur.
• İşlem sonrası eve dönecek hastaların anjiyografiden sonra araba kullanamayacaklarını bilmesi ve kendilerini eve götürecek kişi ve organizasyonu yapmış olmaları uygun olur.

Çekim sırasında ne hissedebilirsiniz?

• Anjiyografi cihazları, üstünde hastanın yattığı özel bir yatak ile onun çevresinde görüntü almayı sağlayan eklentilerin ve monitörlerin bulunduğu çok gelişmiş röntgen sistemleridir. Hasta bu yatağa üstünde sadece özel işlem önlüğü olacak şekilde sırtüstü yatar.
• Anjiyografi ile ayrıntılı değerlendirilecek damar sisteminizin konumuna ve sizin yapısal özelliklerinize göre sıklıkla kasık, bazen de koltukaltı ya da kol bölgesinde bir giriş yeri belirlenir. Bu alan bölgesel uyuşturucu enjeksiyonu ile hissiz hale getirilir. Bundan sonra bu bölgede sadece bası hissi duyarsınız.
• Giriş bölgesinden damar sistemine sokulan ince, steril ve özel bir tel ve sonra da bir boru (kateter) ile hedef damara ulaşılır. Kateter aracılığı ile hedef damarlara enjekte edilen kontrast madde vücudunuzda birkaç saniye süre ile ağrısız bir sıcaklık, ağzınızda da metalik bir tad oluşturabilir.
• Tetkikin tamamlanmasından sonra giriş noktasından kateter ve diğer özel ekipman çıkarılır. Giriş noktasından kanama olmaması için yaklaşık 15-20 dakika elle, sonra da ağırlıkla basılır. Ardından da sonraki 24 saat boyunca bölgede kalacak baskılı bir bandaj yapılır.
• İnceleme boyunca en az bir hekim, hemşire ve /veya teknisyen yanınızda bulunacaktır. Gerekirse kendileri ile iletişime geçebilirsiniz.
• Hasta hareketlerinin elde edilecek görüntüleri bozması nedeni ile, tetkik süresince hareketsiz yatmanız gerekmektedir. Bazı aşamalarda hareketinizi sınırlamak için soluğunuzu tutmanız istenebilir.

İnceleme Sonrası Nelere Dikkat etmeliyim?

• İşlem ve birimimizdeki gözetim sonrasında size dikkat etmeniz ve uymanız gereken kurallar anlatılacaktır.
• İşlem sonrasında uyuşturucunun etkisini yitirmesi ile kateter giriş yerinde hafif ağrı hissedilebilir. Bu durumda kullanabileceğiniz ağrı kesiciler hakkında size bilgi verilecektir.
• Evinize kısa sürede ve fazla efor sarf etmeden ulaşmanız, sonrasında da tercihen uzanarak istirahat etmeniz önerilir.
• İnceleme sırasında damardan verilmiş kontrast maddenin vücuttan hızlıca atımını sağlamak için BOL SU İÇMENİZ uygun olur.
• Vücutta genel olarak ya da giriş yerindeki yaranız bölgesinde beklenmedik bir rahatsızlık hissetmeniz halinde hızla Doktorunuza, çekiminizi yapan birimimize, bunlar mümkün değilse, yakındaki bir sağlık kuruluşuna başvurmanız önerilir.

İnceleme Sonuçları

Gerçekleştirilen anjiyografi incelemesi görüntüleriniz elektronik olarak arşivlenip, konunun uzmanı radyologlar tarafından değerlendirilecektir. Oluşturulacak raporunuz tetkik bitiminde size belirtilen tarihte teslim edilecektir.