Mamografi

Nedir?
Mamografi memenin bir iyonizan radyasyon tipi olan X (Röntgen) ışınları kullanılarak film görüntüleme yöntemidir ve özel cihazla gerçekleştirilir.

Neden Yapılır?

• Mamografi meme anormallikleri, hastalıkları ve tümörlerini araştırmak ya da dışlamak için kullanılır. Amaçlardan biri meme ile ilgili şikayeti olan kadın ya da erkeklerde bu anormalliğin tanısını koymak olabilir. Sözü edilen yakınmalar arasında memede ele gelen bir kitle, meme başı akıntısı ya da memede ağrı sayılabilir.
• Mamografi incelemesinin bir diğer amacı erken meme kanseri tanısı koymak üzere herhangi bir yakınması olmayan kişilere tarama yapmaktır. Bu yöntemle, memede oluşan bir kitle elle hissedilebilecek boyuta gelmeden önce yakalanabilmektedir. Taramaya aday kişiler arasında 40 yaşını geçen tüm kadınlar 1-2 yılda bir kez, ayrıca daha genç olup yüksek meme kanseri riski taşıyan kişiler sayılabilir.

Riskleri Nelerdir?

• Mamografi işleminde hastaya düşük doz radyasyon verilir. Modern cihaz ve çekim teknikleri ile radyasyon dozu giderek azalmaktadır. Dozun düşüklüğü nedeni ile çoğu kadında yöntemin yararları, bu doza bağlı risklerden çok daha fazladır. Ancak gereğinden sık ve uygun olmayan yöntemlerle çekimden uzak durulması uygun olur.
• ANNE KARNINDAKİ BEBEKLER için radyasyonun gelişim üzerindeki olumsuz etki olasılıkları nedeni ile, mamografi özellikle ilk yarısında olmak üzere, hamilelerde ya da hamilelik olasılığı taşıyanlarda önerilmemekte, alternatif görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır. Hamileyseniz ya da hamilelik olasılığı varsa, tetkik öncesi yetkililere bildiriniz.
• Mamografi yöntemi her zaman doğru sonuç vermeyebilir. Kullanılan cihaz ve yöntemin yanında, mamografi görüntülerinizi değerlendirecek radyologların yetenek ve deneyimleri büyük önem taşır. Yaşınız (özellikle gençlerde) ve bununla kısmen ilişkili olarak meme dokunuzun yoğunluğu yanlış sonuçlara da sebep olabilir; bu tip olgularda alternatif yöntemlere de başvurulmalıdır.
• Mamografik değerlendirme sonucu ek başka tetkikler gerekebileceğini unutmayınız. Olguların yaklaşık %10’unda ultrasonografi, manyetik rezonans (MR) görüntüleme ve/veya patolojik değerlendirme için meme dokusundan biyopsi alınması gerekebilir. Mamografide saptanan her anormalliğin kanser olmadığı da bilinmeli, söz konusu ek testlerin konuyu aydınlatmak ve netliğe kavuşturmak için yapıldığı unutulmamalıdır.
• Mamografik tarama ile her kanser saptanamayabilir. Boyut, konumu, mamografideki görüntüsü ve çevre meme dokusunun gizleyici yapısı gibi nedenlerle kadınlardaki yaklaşık 5 meme kanserinden biri mamografide ortaya konamayabilir.
• Mamografide saptanan her kanser tedavi edilemeyebilir. Bazı kanser tiplerinin çok saldırgan ve erken dönemde yayılmaya eğilimli özellikleri nedeni ile tanı konulduğunda tedavi olası olmayabilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız?

• Her şeyden önce mamografilerinizi radyolog kadrosu deneyimli ve teknik olanakları gelişmiş bir merkezde yaptırınız.
• Düzenli adet kanamalarınız (menstrüel sikluslarınız) henüz devam ediyorsa, tercihen kanamadan sonraki hafta, yani meme duyarlılığınızın en az olduğu dönemde mamografi randevusu almayı tercih ediniz.
• Yeni mamografi tetkikinize gelirken, mutlaka eski mamografi filmlerinizi ve meme ile ilgili her türlü inceleme belge ve raporlarınızı yanınızda getiriniz.
• Tetkik öncesi meme bölgesi, dekolte alanı ve koltukaltı bölgesine deodorant, pudra, losyon, krem gibi içlerinde metalik parçacıklar bulundurup, mamografi görüntülerini bozacak malzeme kullanmayınız.
• Daha önce mamografi sırasında ağrı deneyiminiz olduysa, aspirin ya da parasetomal içeren bir ağrı kesiciyi tetkikten bir saat önce alınız.

Çekim Sırasında Ne Hissedebilirsiniz?

• Gereğinde size özel bir önlük vererek, belden üstteki giysi ve aksesuarlarınızın çıkartılması istenecektir.
• Mamografi çekiminde ayakta iken, memelerinizi sıra ile cihazın özel iki platformu arasında aşamalı olarak sıkıştıracaktır. Söz konusu zararsız işlem incelemenin daha ayrıntılı bilgiler sağlaması için gerekmektedir. Bu sırada hafif ağrı duyabilirsiniz. Çok rahatsız olmanız halinde teknisyeni bilgilendiriniz.
• Bu şekilde mamografi filmi çekildiği kısa süre boyunca tam hareketsizliği sağlamak için nefesinizi tutmanız istenecektir.

İnceleme Sonrası Nelere Dikkat Etmelisiniz?

• Memelerinizin çekimi tamamlandıktan sonra görüntüler teknik açıdan kontrol edilir. Gerek görüldüğü takdirde işlem tekrarlanabilir.
• İşlemin bütünü 15 dakika içinde sonlanır.
• Tetkik sonrası teknik kontrol ya da raporlanma aşamalarında gerek görüldüğü takdirde memeleriniz için kompresyon veya magnifikasyon (büyütme) yöntemleri ile ek mamografik tetkikler, ultrasonografi ve/veya MR incelemelerinin yapılması önerilebilir.
• Tetkiklerinizin tümü bittiğinde normal yaşamınıza dönebilirsiniz.

İnceleme Sonuçları
Gerçekleştirilen mamografi incelemesi görüntüleriniz elektronik olarak arşivlenip, konunun uzmanı radyologlar tarafından değerlendirilecektir. Oluşturulacak raporunuz tetkik bitiminde size belirtilen tarihte teslim edilecektir.

Yararlanılan Kaynaklar

Mayo Clinic Hospital, Patient Care & Health Information, Tests and Procedures: www.mayoclinic.org/tests-procedures/mammogram/basics/definition/prc-20012723?_ga=1.49760742.1304556102.1436796846 (Son erişim, 13/07/2015)